Kağıt mendile ihtiyacınız olduğunda “Bana bir Selpak verir misin?” diyorsanız, herhangi bir kafeye gittiğinizde kahve sipariş ederken sütlü Nescafe olarak ısmarlıyorsanız ve menülerde de böyle yazıldığını görüyorsanız yalnız değilsiniz.
Çünkü bazı markalar kullanıcının ilgisi ve kullanım oranı, ürünün başarısıyla doğru orantılı olarak zaman içinde ürettikleri ürünlerin ismiyle anılmaya başlıyorlar. Jenerik markalar da deniliyor onlara. Yani başka bir markanın aynı işleve sahip ürününe de o markanın ismiyle hitap etmeye başlıyorsunuz ve bu zamanla toplumsal alanda normal hale geliyor, yadırganmıyor. Aslında burada markalar parçası oldukları ürün ile öylesine bütünleştiğini görüyoruz ki artık zaman içerisinde markanın adı, ürünün adı haline geliyor. İşte bu markalardan bazıları:
Selpak
Tüm kağıt mendiller üzerinde başka markanın adı da yazsa bizim gözümüzde o Selpak’tır. Ama aslında Selpak, selülozun “sel”, temizlik anlamına gelen “pak” kelimelerinin birleşiminden oluşan ve Eczacıbaşı Holding’in bir parçası olarak İpek Kağıt tarafından kurulan bir kişisel hijyen markası.
Orkid
Pazardaki ilk ped markası olmasıyla Orkid, sonradan piyasadaki tüm hijyenik pedler için kullanılır oldu. Aslında Orkid, Procter & Gamble şirketine ait global bir marka.
Uhu
Bir Alman firması olan Uhu Türkiye’de kırtasiye tipi yapıştırıcıların genel adı olmuştur.
Kalebodur
Kale şirketler grubuyla İbrahim Bodur‘un ortaklığından doğan Kalebodur birçok evin yer kaplamasında büyük paya sahip. Bu da her türlü karo yer kaplamasına zaman içinde marka adı olan Kalebodur diye hitap edilmesine yol açmış durumda.
Pimapen
Marka adının ürün adına dönüşmesinin en bariz örneklerindendir. Markası ne olursa olsun pencere pervazlarının adı Pimapen olarak kalmıştır.
Şaşal
Pınar markasının üretimi olan Pınar şaşal su zaman içinde tüm şişelenmiş suların genel adı olmuştur.
Atari
Esasen bir marka olmasına karşın bütün bilgisayar ve TV oyunları zamanla atari olarak benimsenmiştir.
Sarelle
Nutella, Türkiye piyasasına girmeden ve bu kadar popülerleşmeden önce kahvaltı sofralarına konuk olan tüm sürülebilir fındık kremaları bizim için Sarelle idi. Ancak Sarelle aslında ilk kez Sagra’nın ürettiği, sonra Sagra‘nın satışından sonra Toksöz Grup bünyesindeki Sanset’e geçen bir sürülebilir fındık kreması markası.
Kot
1970’lerde, Türkiye’nin ilk blue jean markalarından olan kot, zamanla bu tür pantolonun adı olmuştur.
Oralet
Portakal, elma, mandalina gibi birçok meyve aromasına ait içecek tozu olarak satılan Oralet, aslında Eczacıbaşı’nın bir markası. Ama benzer tüm ürünler hem geçmiş yıllarda, hem de günümüzde Oralet olarak anılıyor.
Jakuzi
Aslen jakuzi (Jacuzzi) bir marka olup, bilinen köpüklü küvetin adı “hidromasajlı küvet“‘tir.
Cif
Unilever’in 1985 yılında bizimle tanıştırdığı CİF de zamanla tüm leke temizleyicilerin adı oldu tüketicinin gözünde. Yine benzer şekilde ciflemek fiili de bir anda hayatlarımızın bir parçası oldu.
Post-it
3M firmasının tescilli markası olmasına karşın tüm küçük yapışkanlı not kağıtlarına post-it diyoruz.
Tipp-Ex
Bir Alman markası olan Tipp-ex ülkemizde sıvı düzelticilerin genel adı olmuş durumda.
Jelibon/Bonibon
Yumuşak jöle şekerlerin adı uzun zamandır bir Kent markası olan Jelibon’dur.Amerikalılar draje şekerlere yine bir marka olan m&m’s derken biz Kent markası Bonibon‘u kullanıyoruz.
Nescafe
Dünyaya hazır kahveyi sunan ilk marka olmasının avantajını yaşayan Nescafe, aslında Nestle‘ye ait olan bir suda çözülebilir hazır kahve markası. Hem tüketicinin tanıştığı ilk hazır kahve markası olması, hem de her eve girebilmesi sebebiyle artık tüm benzer hazır kahveler Nescafe adı altında anılıyor.
Rimel
Esasen adı Maskara olan ürün, Rimmel markasının adıyla anılmaktadır.
Çitos
Cheetos markası o tür cipslerin ortak adı olmuştur.
Karper Peynir
Bel Grup‘un ürettiği ve kullanıma kazandırdığı eritme, üçgen peynir Karper aslında bir marka ancak artık neredeyse geleneksel bir Türk peyniri haline gelen Karper bize göre tüm üçgen peynirler.
Vileda
Vileda aslında paspas, süpürge, eldiven, örtü, ütü masası ve bulaşık teli gibi dayanıklı, mekanik temizlik ürünleri üreten 1948 yılında kurulmuş bir şirket. Ancak o kırmızı kovası ve paspasıyla o kadar aklımıza kazınmış ve hayatımıza girmiş ki tüm benzer ürünlerin ortak adı kullanıcı nezdinde Vileda olarak biliniyor.
Lacoste
Pazara gittiğinizde “lakost” diye bağıran birini duyarsanız şaşırmayın, kumaş türünden bahsediyordur. Ancak bizler için polo yaka t-shirtlerin hepsi Lacoste markasıyla bütünleşir.