Teknoloji devi Apple, dünyada tekli hisse fiyatı 205,05 dolarlık tarihi psikolojik değer sınırını geçen ilk şirket olma rekorunu elde edeli henüz birkaç ay oldu. Apple’a dev şirket ünvanını getiren ögelerden biri kuşkusuz sahip olduğu teknolojinin sağladığı piyasa değeri. Ancak son haftalarda şirketin üst üste gelen üretim aksaklıkları ve rakiplere göre kalite dengesinde yaşadığı problemler Apple için teknoloji dünyasında tehlike sinyalleri verdi. Teknoloji sektörünü yakından takip edenler için bu hikaye oldukça tanıdık. Bu gidişat tarihte aynı düşüşü yaşayan bir başka şirketin gidişatına çok benziyor.


Teknoloji tarihi hep bir sonraki adımın önceki adımı yok etmesiyle ünlüdür! Tıpkı yeni özgür yazılım devri ile yıkılmaz sanılan Nokia’nın çöküşü gibi.

Şirketin kendine ders çıkarması gereken örnek PetroChina ise Apple’ın bu rekorunu daha önce yakalamış ve değeri 1 trilyonu da aşmıştı.

Tıpkı Apple gibi bir oluşumla başlayan PetroChina petrol gibi oldukça güçlü bir sektörde, küresel bir dev haline gelmişti. Ancak teknolojiye uyum sağlama yeteneğini kaybetmesiyle, şirket güçlü ekonomisine rağmen çöküşünü engelleyememişti.

Peki böylesine güçlü şirketlerin bir anda güç kaybedip çöküş sürecine girmesine neden olan şey nedir? Bu soruya spesifik bir cevap beklemek ilk neden olabilir. Bir şirket için her şey tehdit olabilir! PetroChina’nın başına gelenler bu anlamda incelenmesi gereken bir örnek…

1999 yılında kurulan ve birkaç sene içinde yaptığı atılımlarla önce Çin piyasasını sonra Uzak Doğu piyasasını domine eden PetroChina, en büyük gücünü hisselerinin küçük bir kısmının halka açık olmasından ve Çin devleti tarafından desteklenmesinden alıyordu.

Çin Borsasının en bunalımlı zamanlarında dahi piyasada zirve yapan bu şirket dünyanın her yerinde açık pazara sahip olmuştu. Bu durum 2008 yılındaki küresel ekonomik krize kadar devam etti ve petrol fiyatlarının dibe vurmasıyla Apple gibi PetroChina için de tehlike çanları çalmaya başladı. Özellikle 8 sene içinde 103 dolardan 37 dolar seviyesine kadar inen varil fiyatları sonrası kendini yenileyemeyen güçlü şirket, 2016 yılından itibaren küçülmeye gitti.

Bugünkü piyasa değeri 193 milyar dolara kadar inen PetroChina’nın geleceğinde umut gören uzmanlar olsa da Apple’ın kendisine birebir uyan bir örneği dikkate alıp almayacağı merak konusu. Çünkü 2017 yılında dahi Amazonu katlayacak kadar büyüyen ve dünyanın en büyük petrol şirketi olan PetroChina eski politikalarını tıpkı Apple gibi sürdürmeye devam ettikçe aşamalı şekilde güç kaybetmeye de devam etti.

IMF raporuna göre akıllı telefon satışları artık doruğa ulaştı ve Apple gelirlerinin yaklaşık yüzde 56’sını iPhone’a borçlu.

Yazılımsal olarak İOS’da giderek artan açıkların Android karşısında güç ve itibar kaybetmesi de Apple’ın benzer bir sona doğru gitmesine neden olabilir.

Apple CEO’su Tim Cook düşen bu satışları yeniden canlandırma için iPhone fiyatlarında indirimler olabileceğini belirtmişti. Şirketin 29 Aralık tarihine kadar son mevsimsel iPhone satışlarından elde edilen kar oranının %15 gibi ciddi oranda düştüğü açıklanmıştı. Yıllık gelir ise önceki yıla oranla %5 oranında azalarak 84.4 milyar dolar oldu. Çin ekonomisinin artmasıyla Çin pazarındaki rolünü de giderek kaybeden Apple, önümüzdeki aylarda da kar ve gelir oranlarının azalabileceği uyarısında bulundu.