Avrupa Birliği Copernicus İklim Değişikliği Servisi, 2021’in dünya genelinde kayıtlara geçen en sıcak yedi arasında olduğunu gösteren yıllık bulgularını yayınladı. Avrupa, Akdeniz’de şiddetli sıcak hava dalgaları ve Orta Avrupa’da sellerin damgasını vurduğu aşırı uçlarda bir yaz yaşadı. Bu arada, karbondioksit ve özellikle metan konsantrasyonları küresel ölçekte artmaya devam etti.
ünya genelinde, 2021’in ilk beş ayında, çok sıcak geçen son yıllara kıyasla nispeten düşük sıcaklıklar görüldü. Ancak haziran ayından ekim ayına kadar aylık sıcaklıklar, kaydedilen en sıcak aylar arasında hep ilk dörtte yer aldı. Son 30 yılın (1991-2020) sıcaklıkları sanayi öncesi seviyenin yaklaşık 0,9°C üzerindeydi. Son 30 yıllık referans dönemle karşılaştırıldığında, ortalamanın üstüne en fazla çıkan sıcaklık değerlerine sahip bölgeler arasında, ABD ve Kanada’nın batı kıyısından başlayıp Kuzey Doğu Kanada ve Grönland’a kadar uzanan şeridin yanı sıra Orta ve Kuzey Afrika ve Orta Doğu’nun büyük bir kısmı yer alıyor. Ortalamanın altına en fazla inen sıcaklık değerlerine sahip bölgeler ise, Sibirya’nın batısı ve en doğusu, Alaska ve Büyük Okyanus’un ortası ve doğusu (yılın başında ve sonunda La Niña ile eş zamanlı olarak), Avustralya’nın çoğu ve Antarktika’nın bazı bölgeleri.
Avrupa yüzey hava sıcaklıkları
Yıl boyunca Avrupa’da sıcaklıklar, en sıcak on yıl olmayan 1991-2020 ortalamasının sadece 0,1 °C üzerindeydi.
Avrupa için en sıcak on yıl 2000’den bu yana gerçekleşti ve 2014 ile 2020 en sıcak yedi yıl oldu.
Avrupa genelinde kışın son ayları ve ilkbaharın tamamı genellikle 1991-2020 ortalamasına yakındı veya onun altındaydı. Nispeten sıcak bir mart ayından sonra, nisan ayında görülen soğuk evre, kıtanın batı kesimlerinde geç mevsim donlarına neden oldu. Bununla birlikte 2021 yazı, Avrupa’da daha önce en sıcak yazların yaşandığı 2010 ve 2018’e yakın olsa da, kayıtlara en sıcak yaz olarak geçti. Haziran ve temmuz, daha önceki en sıcak aynı aylar içinde ikinci sırada yer alırken, ağustos ayı genel olarak ortalamaya yakındı, ancak güneyde ortalamanın üzerinde sıcaklıklar ile kuzeyde ortalamanın altında sıcaklıklar arasında büyük bir uçurum ortaya çıktı.
Avrupa’da yazın görülen aşırı hava olayları
Avrupa’da 2021 yazında çok sayıda etkili aşırı hava olayı yaşandı. Temmuz ayında, Batı Avrupa’nın ortasında çok şiddetli bir yağış olayı yaşandı ve toprağın doyma noktasına ulaşması ile birçok ülkede şiddetli seller meydana geldi. En ağır şekilde etkilenen ülkeler arasında Almanya, Belçika, Lüksemburg ve Hollanda yer alıyordu. Akdeniz bölgesi temmuz ayı boyunca ve ağustos ayının bir bölümünde sıcak hava dalgası yaşarken, yüksek sıcaklıklar özellikle Yunanistan, İspanya ve İtalya’yı etkiledi. Avrupa’nın en yüksek sıcaklık rekoru, daha önceki yüksek sıcaklığın 0,8°C üzerinde, 48,8°C ile Sicilya’da kırıldı; ancak bu yeni rekorun Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından hâlâ resmi olarak doğrulanması bekleniyor. Sıcak ve kuru koşullar, Doğu ve Orta Akdeniz’de, özellikle de Yunanistan, İtalya, İspanya, Portekiz, Arnavutluk, Kuzey Makedonya, Cezayir, Tunus ve Türkiye’de yoğun ve uzun süreli orman yangınlarına yol açtı.
CO2 ve CH4 konsantrasyonları 2021’de artmaya devam ediyor
Copernicus Atmosfer İzleme Servisi Direktörü Vincent-Henri Peuch, “Karbondioksit ve metan konsantrasyonları yıldan yıla artmaya devam ediyor ve yavaşlama belirtisi göstermiyor. Bu sera gazları iklim değişikliğinin başlıca tetikleyicileridir. Bu nedenle, insan kaynaklı CO2 ve CH4 emisyon tahminlerinin izlenmesini ve doğrulanmasını desteklemek için CAMS liderliğinde yürütülen yeni gözlem tabanlı hizmet, emisyon azaltma önlemlerinin etkinliğini değerlendirmek için çok önemli bir araç olacaktır. Ancak gözlemsel kanıtlarla desteklenen kararlı çabalarla iklim felaketine karşı mücadelemizde gerçek bir fark yaratabiliriz” diyor.
C3S, Nisan 2022’de yayınlanacak yıllık raporda Avrupa’da 2021’de görülen farklı iklim olaylarını kapsamlı bir şekilde gözden geçirecek.
Barış Ermek
