“2022 dünyanın en sıcak yıllarından biri olacak”
“2050’ye kadar 1,2 milyar insan iklim mültecisi olabilir”
“Soyu tükenmekte olan tür sayısı hiç bu kadar yüksek olmadı”
Bu haberlerden, haberdar mısınız? İklim krizinin ne denli yıkıcı etkileri olduğunu deneyimliyor ya da takip ediyor musunuz? İklim mülteciliği mefhumunu biliyor musunuz?
Bu sorulara belki de çoğumuzun yanıtı hayır. Ama Leonardo da Vinci’nin başyapıtı olan Mona Lisa tablosuna saldırıldığını çoğumuz duyduk. Louvre Müzesi’ndeki saldırının görüntüleri, yaşam alanındaki buzullar yok olduğu için çaresizlik içinde kendine yer arayan penguen videosu kadar izlenmedi ve gündem olmadı.
Peki Mona Lisa tablosuna yönelik saldırının gerekçesi mi ne? İklim krizine dikkat çekmek.
Bir başkaldırı hareketi olarak Dada
“Para kazanmak ve burjuva zevklerini okşamak için mi yapılır sanat? Para şıkırtılarının sesi duyuluyor kafiyelerde, şiş göbeklerin kavisi boyunca kayıyor ton değişimleri. Bütün sanatçı toplulukları, değişik kuyruklu yıldızlara binerek vardılar en sonunda bu bankaya. Yastıklara serilme ve yiyip içme olanaklarına kapılar açık.Verimli bir toprağa yerleşiyoruz burada.” (Dada Manifestosu)
Dada, bir sanat akımından çok bir protesto dalgası olarak addedilebilir.
I. Dünya Savaşı’ndan sonra insanların toplu olarak öldürülmelerine, binaların ve mekânların yıkımına tanıklık eden sanatçılar, bir araya gelerek 1916 yılında Zürih’te Dada’nın kuruluşunu ilân ettiler.
Tristan Tzara öncülüğünde ortaya çıkan akım 1920’lere dek sanat camiasında, adından hayli söz ettirdi. 1921’e gelindiğinde akımın cazibesi yavaş yavaş sönümlenmeye başladı.
Dada’nın etrafında buluşan sanatçıların belki de tek ortak noktası vardı: Küresel dünyadaki yıkıma yıkımla yanıt vermek. Dadacıların ürettikleri eserlerden oluşan sergiyi bir çırpıda ateşe vermek, sanat politikalarına dair söyledikleriyle tutarlı bir pozisyon almalarını sağlıyordu.
Bir yönüyle bu protestolar bağlamında değerlendirilebilecek bir eylem ise bu pazar (29 Mayıs) Paris’teki Louvre Müzesi’nde gerçekleşti. Leonardo da Vinci’nin 16. yüzyılda ürettiği Mona Lisa başyapıtı, bir ziyaretçinin “saldırısına” uğradı.
Kendisi de sanatçı olan bir kişi, tekerlekli sandalyeyle ve kendini kamufle eden kıyafetlerle ünlü tablonun önüne dek geldi. “Yaşlı” bir kadın görünümüne bürünen sanatçı, tablonun önündeki koruyucu camı önce yumrukladı, sonra da üzerine pasta fırlattı. Ardından havaya bir avuç dolusu gül fırlattı.
Müzedeki turistlerin çektiği videoda, sanatçının iklim krizine dikkat çekmek için gerçekleştirdiğini iddia ettiği protesto esnasında ağzından şu sözler döküldü:
“İnsanlar dünyayı mahvediyor. Sanatçılar dünyayı düşünür, ben de bu yüzden bunu yaptım. Siz de gezegeni düşünün.”
Louvre Müzesi, pazartesi günü yaptığı açıklamada tablonun herhangi bir hasar görmediğini ve sanatçının pastayı kişisel eşyalarının içine sakladığını söyledi.
Paris savcılığı ise yaptığı açıklamada, olayın ardından sanatçının gözaltına alındığını ve psikolojik halet-i ruhiyesi değerlendirilmek üzere psikiyatr birimine sevk edildiğini söyledi. Sanatçıya, kültürel eserlere zarar verme suçlamasıyla soruşturma açıldı.
Kaynakça: https://bianet.org/bianet/yasam/262631-iklim-krizi-icin-eyleme-gec-ya-da-mona-lisa-ya-pasta-firlat
